Naukowe artykuły oraz informacje

Enzymy jako życiodajne cząsteczki

573

O tym, czym są enzymy pisze się bardzo dużo. Nazwa pochodzi od greckiego słowa „enzymas”, które oznacza „fermentować”. Zwykle określane są one jako wielocząsteczkowe katalizatory (zwykle białkowe), które w określony sposób przyspieszają pewne reakcje chemiczne. Ich aktywność dotyczy przede wszystkim organizmów żywych, które, by osiągnąć odpowiednią wydajność, muszą przeprowadzić reakcje właśnie przy udziale enzymów. Enzymy bowiem mają duży wpływ na procesy metaboliczne i biochemiczne zachodzące chociażby w naszych organizmach, takie jak przemiana materii, wykorzystywanie składników dostarczanych wraz z jedzeniem, zwalczanie zagrożeń czy procesy wzrostu.

Enzymy są różnie zbudowane. Co prawda, mogą składać się wyłącznie z białka, lecz zwykle posiadają one część białkową – apoenzym – oraz część niebiałkową – grupy prostetyczne i koenzymy. Ta druga część enzymu przenosi elektrony, atomy i ugrupowania chemiczne z jednego metabolitu na drugi. Co więcej, część białkowa jest aktywna dopiero z częścią niebiałkową i w ten sposób często decyduje o rodzaju reakcji.

Enzymy nazywane są też fermentami, biokatalizatorami bądź zaczynami. To właśnie enzymy sprawiają, że wszelkie reakcje zachodzące chociażby w ludzkich organizmach mogą przebiegać prawidłowo i szybko. Gdyby ich zabrakło, działania te byłyby znacznie wolniejsze. To prowadzi do wniosku, że spełniają one ważne zadania i mają znaczący wpływ na nasze zdrowie. Dla przykładu, spożywane przez nas pokarmy nie miałyby szansy dostarczyć nam właściwości odżywczych, gdy nie enzymy i ich działanie polegające na umożliwieniu wchłonięcia ich przez nasz organizm.

Jest kilka podziałów enzymów. Najprostszy z nich obejmuje trzy grupy. Pierwszą z nich stanowią białka trawiące (np. chymotrypsyna A i B, trypsyna, elastaza, karboksypeptydazy A i B). Drugą grupą są trawiące cukry, zwane glikolitycznymi, a jednym z nich jest alfa-amalyza. Na trzecią, ostatnią grupę składają się rozkładające kwasy nukleinowe takie jak dezoksyrybon-kleaza czy rybonukleaza.

Wiadomo więc, że enzymy uczestniczą właściwie w każdej reakcji biochemicznej w naszym organizmie. Dlatego jest ich tak wiele, bo aż przeszło trzy tysiące. Jednym z nich jest lizozym, który ma duże znaczenie prozdrowotne, dlatego wykorzystywany jest jako antybiotyk, lek przeciwbólowy oraz konserwant żywności. Enzym ten jest bardzo trwały, potrafi unieszkodliwić toksyny, dezaktywować wirusy i rozpuścić ściany bakterii. Lizozym znajdziemy m.in. w kurzym jajku, choć obecnie jest to tam znacznie mniej niż kiedyś, bowiem wielu hodowców do karmienia swoich kur wykorzystuje niepełnowartościowe przetworzone pasze.

Enzymy, które pełnią ważne funkcje to m.in. katalaza, reduktaza glutationowa, transferaza glutationowa czy dysmutaza ponadtlenkowa. To one chronią nasz organizm przed działaniem wolnych rodników. Biorą także udział w produkcji energii niezbędnej nam do wykonywania wszelkich czynności. Należy zatem dbać o to, by enzymów w naszym organizmie było jak najwięcej. Z tego względu powinniśmy ograniczyć spożywanie smażonych mięs, cukru, gotowanego białka i produktów mącznych.

Zostaw odpowiedź